Windykacja (łac. vindicatio) – w znaczeniu dosłownym dochodzenie roszczeń, obrona konieczna, a nawet zemsta. Od czasów Cesarstwa Rzymskiego funkcjonowała instytucja prawna rei vindicatio, której zadaniem było dążenie do odzyskania rzeczy znajdującej się w posiadaniu osoby nieuprawnionej.

Współcześnie windykacja to dochodzenie własności za pomocą środków określonych w obowiązujących przepisach prawnych. Wbrew niektórym opiniom windykacja jest w pełni legalna i dopuszcza wszelkie działania niełamiące obowiązującego stanu prawnego.

Istnieją dwa podziały charakteryzujące czynności windykacyjnej. Pierwszy z nich, dzieli się na:

windykację polubowną polegającą na monitowaniu dłużnika, które ma doprowadzić do spłaty należności.
windykację sądową dotyczącą przypadków, gdzie brak chęci współpracy ze strony dłużnika – sprowadza się ona do uzyskania sądowego wyroku lub nakazu zapłaty, który uzupełniony w klauzulę wykonalności jest podstawą do egzekucji komorniczej.

W praktyce w Polsce odzyskiwanie wierzytelności drobnych kończy się na windykacji polubownej, która polega na wysyłaniu do dłużników różnego rodzaju, różnie formułowanych pism, w których nakłania się go do spłacenia powstałego zadłużenia. Poza pismami wyspecjalizowane firmy korzystają również z call center, którego odpowiednio wyszkoleni pracownicy kontaktują się z dłużnikiem celem nakłonienia dłużnika do polubownej spłaty zadłużenia np. w formie ugody. Takie postępowanie jest tańsze i w pewnej ilości wypadków szybsze od masowego wytaczania spraw sądowych (za każdą sprawę trzeba zapłacić bez względu na to czy wierzytelność jest ściągalna).

Stosując polubowną windykację należności wierzyciel dąży do zakończenia sprawy poprzez motywowanie dłużnika do dobrowolnej spłaty należności lub nakłonienie go do podjęcia negocjacji i zawarcia ugody. Ponieważ windykacja polubowna opiera się na perswazji, a nie czynnościach prawnych, jest to także jedyna szansa na ściągnięcie należności przedawnionych, (co do których minął ustawowo określony termin przedawnienia, tak więc środki prawne nie są skuteczne w stosunku do dłużnika).

Windykację polubowną prowadzi się za pomocą takich instrumentów, jak:

- podejmowanie prób kontaktu z wierzycielem (osobiście, telefonicznie, przez e-mail, sms);
- wystosowywanie wezwań do zapłaty i odzyskania należności;
- poinformowanie dłużnika o wystawieniu długu na giełdzie;
- poinformowanie dłużnika o zamiarze podjęcia kolejnych kroków i konsekwencjach niespłacenia długu;
- podejmowanie negocjacji w celu spłaty i odzyskania należności.

Zaletami polubownej windykacji długów są niższe koszty takich działań. Ponadto rozwiązywanie konfliktów z kontrahentami na drodze negocjacji pozwoli Ci zachować poprawne relacje z dłużnikiem, co daje szanse na dalszą współpracę.